Verkiezingen Verenigde Staten 2024.

De eerste verkiezingen die ik echt van dichtbij meemaakte, waren die tussen George Herbert Walker Bush en Michael Dukakis, in november 1988. Op de zondag vóór de verkiezingen – traditioneel de eerste dinsdag in november – vond ook de New York City Marathon plaats, mijn allereerste marathon. Ook Dukakis' dochter, Andrea, liep mee, en het was bijzonder om Michael Dukakis kort voor de verkiezingen in Central Park te zien, waar hij zijn dochter opwachtte bij de finish en in het renners family reunion vak DU!

Stukje geschiedenis

De Amerikaanse presidentsverkiezingen van 1988 waren de eerste met open voorverkiezingen voor beide grote partijen sinds lange tijd. President Ronald Reagan kon na twee termijnen niet opnieuw kandideren, en zijn vice-president, George H.W. Bush, won de Republikeinse nominatie. De Democraten nomineerden Michael Dukakis. Bush profiteerde van een sterke economie en Reagans populariteit, en werd de eerste zittende vice-president sinds 1836 die de verkiezing won.

In 1992 werd Bush verslagen door Democraat Bill Clinton, met Al Gore als zijn running mate. Vier jaar later, in 1996, werd Clinton herkozen tegen Republikein Bob Dole en de onafhankelijke Ross Perot.

De verkiezing van 2000 ging tussen de Republikein George W. Bush, zoon van George H.W. Bush, en vice-president Al Gore. Bush won nipt met 271 kiesmannen tegen 266 voor Gore. In 2004 werd Bush herkozen na zijn overwinning op John Kerry.

In 2008 won Barack Obama van John McCain en werd in 2012 herkozen, dit keer tegen Mitt Romney. In 2016 versloeg zakenman Donald Trump de Democratische kandidaat Hillary Clinton. In 2020 won het Democratische duo Joe Biden en Kamala Harris van de zittende president Trump en vice-president Mike Pence.

Context

In onze familie volgen ook Jorrit (London) en Paul (Amsterdam) de Amerikaanse verkiezingen met meer dan gemiddelde interesse, en op zo’n verkiezingsdag is het gedurende 24 uur een parade van telefoontjes, appjes en e-mails over wat er allemaal gebeurt – van prognoses tot de uitslagen en analyses van winst en verlies. We discuteren de nieuwsgeving, delen we artikelen of tv-clips. Het zijn altijd enorm boeiende en bijzondere momenten.

De Amerikaanse Verkiezingen van 2024

Hier zijn mijn eerste “ruwe analyses” van de onverwachte, zelfs schokkende uitkomst. Dit resultaat is een echte slam dunk. Swingstates, de popular vote, het Huis en de Senaat – niets had ik zo voorspeld. Hier hebben de Amerikanen echt voor gestemd! Dit zal voor problemen zorgen, niet alleen in de VS, maar ook wereldwijd, denk aan Oekraïne, klimaatbeleid, Gaza, Taiwan en de handel met Amerika. Ik had verwacht dat abortus een bepalend thema zou zijn, maar dat bleek niet zo te zijn. Het draait om illegale immigratie en de economie, en het is jammer dat de Democraten dat opnieuw niet goed hebben ingezien.

Had Biden zich eerder moeten terugtrekken? Ja. Had er een zorgvuldige selectie moeten komen voor de meest geschikte democratische kandidaat: Absoluut. Is Harris de juiste kandidaat? Naar mijn mening niet. Ze komt op mij over als “een beetje licht” en slaagde er niet in om het verhaal van Biden's economische prestaties overtuigend over te brengen, en had eigenlijk geen goed, laat staan duidelijk verhaal waar ze voor stond. Ook Waltz vond ik geen geschikte running mate, te veel een leuke Labrador! De campagne strategie, de zogeheten “machinerie” van huis-aan-huisbezoeken, lijkt niet meer effectief. Zelfs in de armste wijken hebben mensen mobiele telefoons en gebruiken ze die voor informatie. De “Trumpers” hebben dit, ook met dank aan Elon Musk en net als bij vorige verkiezingen, veel slimmer aangepakt. 

Ik heb inmiddels met enkele Amerikaanse vrienden gesproken, en zij zagen een overwinning van Trump aankomen. Ook Paul, die net twee weken in New York was, vertelde me dat zelfs daar, in dat Democratische bastion, het vertrouwen in een overwinning voor Harris sterk afneemt. Ik kan hier nog wel even over doorgaan, maar uiteindelijk heeft men Trump, net zoals enkele jaren geleden, onderschat en de sterkte van de eigen partij overschat. Schelden helpt echt niet. Kiezers denken aan hun directe leefomstandigheden: kunnen ze de week of maand doorkomen? Benzine, boodschappen, kleding – dat telt. Helaas zien we een vergelijkbare beweging dichter bij huis in landen als Hongarije, Nederland, België, Italië, en de komende jaren wellicht Duitsland en Frankrijk.

Kennis en inzichten van de populatie, urgentie en pragmatisme zijn grote hiaten in het leiderschap van de Democratische party. Er is nu 2 jaar de tijd een top-kandidaat te vinden en een effectieve campagne strategie te bedenken om b.v. J.D. Vance, Laura Trump of Elon Musk te verslaan. De laatste heeft niet de amerikaanse nationaliteit, maar aangezien "Trump owe's Elon something", daar kan wat aangedaan worden.

Wat te verwachten?

De erfenis van Trump kan desastreus zijn, hij gaat revanche nemen. Misschien weer 2 of 3 nieuwe uiterst conservatieve rechters in het Hooggerechtshof, corruptie, invloed in de media, leugens, leugens en leugens en een nog groter begrotingstekort. Volgens Project 2025 meer macht voor de President, o.a. op justitie en economisch gebied. Hij gaat aan tafel zitten met Jerome Powel, Chairman Federal Reserve, ofwel de Amerikaanse Centrale Bank en zal invloed uitoefenen op o.a. de rente. Binnen Amerika zullen de verhoudingen tussen Trumpers en anders gezinden grimmiger worden, en richting het buitenland zal het Amerika First mantra domineren. Zorgen dus om veiligheid, voor de NAVO, en ook de internationale handelsverhoudingen. Dubieus zijn de verhoudingen van Trump met o.a Vladimir Putin, Víctor Orban enz.

Democratie

Voor dit resultaat hebben de Amerikanen gestemd, het proces lijkt zonder problemen zoals fraude te zijn verlopen. Dit is wat de Amerikanen willen. Ter indicatie Trump heeft ook de z.g. “popular vote” overtuigend, meer dan 5 miljoen stemmen van Kamala Harris gewonnen. Ook al heeft de winnaar niet mijn kleur, dit is uiteindelijk democratie. De grote vraag: wat gaat er gebeuren met "Democratie", alle remmen los! Laten we hopen dat de Trump soep niet zo heet wordt opgediend!

Tenslotte, wat zal de nalatenschap van Joe Biden zijn? Een man van 81 jaar, die zijn hele leven in dienst van het land heeft gesteld en veel heeft weten te bereiken, ook op het internationale toneel. Hij heeft zijn rol als vice-president onder Obama uitstekend vervuld en heeft een respectabele periode als president gediend. Zal hij herinnerd worden als een groot staatsman, of als iemand die te laat inzag dat de jaren hun tol begonnen te eisen?

Het is een vreemde wereld waarin we leven. Na een verblijf van bijna vijf weken in ziekenhuis en revalidatiecentrum heb ik veel gelezen, waaronder boeken als Nazi Miljardairs en Parijs 1944. Ze herinneren mij aan de tijd waarin we ons nu bevinden: 1933-1939. Toen werd er tenslotte ook een autocraat gekozen... en de rest is history!

Al met al is er toch wel reden om bezorgd te zijn over de wereld waarin we leven, hoewel er gelukkig altijd lichtpunten zijn en blijven.